De oudedagsreserve (OR), ook wel fiscale oudedagsreserve (FOR) genoemd, is een fiscale faciliteit voor ondernemers met een eenmanszaak, vof of maatschap om te sparen voor de oude dag. Als zzp’er met een eenmanszaak bouw je namelijk geen pensioen op zoals je dat in loondienst of als directeur-grootaandeelhouder wel kunt doen. Je mag gebruikmaken van de oudedagsreserve als je een eenmanszaak, vof of maatschap hebt en je voldoet aan het urencriterium. In 2014  mag je 10,9% van de winst aftrekken, met een maximum van ruim € 9.542,– Over dit deel hoef je in het betreffende jaar geen belasting te betalen.

Het bedrag dat je aan de oudedagsreserve toevoegt, komt aan de passivazijde op de balans te staan. De oudedagsreserve kan nooit meer bedragen dan het ondernemingsvermogen van je bedrijf. Het idee is dat je met de opgebouwde oudedagsreserve pensioen aankoopt. Wanneer je 67 wordt, of eerder wanneer je je onderneming staakt, moet je fiscaal afrekenen over de opgebouwde oudedagsreserve. Door het opbouwen van de oudedagsreserve stel je het betalen van belastingen dus uit. Dit kan op twee manieren voordelig zijn. Ten eerste kun je het uitgespaarde belastinggeld gebruiken voor een ander doel, zoals sparen of investeren. Ten tweede zijn de belastingtarieven vanaf je 67e waarschijnlijk lager en heb je dus per saldo mogelijk een belastingvoordeel.

Maar met het toevoegen aan de oudedagsreserve heb je nog geen oudedagsvoorziening opgebouwd. Wanneer je het bedrag dat je aan de oudedagsreserve hebt toegevoegd apart zet, bijvoorbeeld op een spaarrekening of in een polis, kan dit uiteraard wel een onderdeel van je oudedagsvoorziening worden. Een alternatief is om de opgebouwde oudedagsreserve om te zetten in een lijfrenteverzekering. Op het moment dat je dit doet, valt de opgebouwde oudedagsreserve vrij ten gunste van de winst en wordt het vrijgevallen bedrag voor de fiscus weer opgeteld bij je belastbare inkomen. Maar aangezien je de premies/koopsom voor een lijfrenteverzekering mag aftrekken van je inkomen, betaal je per saldo niet méér belasting.

Zowel het doteren aan de OR als de aftrek lijfrente is gebonden aan een maximum. De ruimte voor de aftrek lijfrentepremies wordt beïnvloed door dotatie aan de OR. Wat in jouw situatie de beste keuze is, kun je het best bespreken met een expert. Kortom, de oudedagsreserve is een fiscale faciliteit die vaak wordt gebruikt om vooral zodra je onderneming winst gaat maken de belastingdruk te verlagen, maar waar je wel verantwoord mee moet omgaan, om te voorkomen dat je later belasting moet betalen over geld dat je niet hebt.

Bij het beëindigen van de onderneming of wanneer u als zzp’er met pensioen gaat, moet u het totale bedrag dat u heeft afgeschreven naar de oudedagsreserve gebruiken om een lijfrente te kopen, waarvan de uitkering wordt belast in Box 1. Maar dan moet u natuurlijk wel over voldoende liquiditeit beschikken. En of u nu geld heeft of niet, ooit zult u de fiscus moeten betalen

Als u verandert van eenmanszaak naar een BV dient er in principe te worden afgerekend. Het is ook mogelijk om de fiscale oudedagsreserve om te zetten in een recht op lijfrente-uitkering door de BV. In dat geval hoeft er niet direct worden afgerekend. Echter één van de voorwaarden voor het overbrengen van de OR naar de BV is dat de lijfrente niet mag leiden tot een schuld van de inbrenger aan de BV. Daar dient de inbrenger dus een (liquide) betaling te verrichten aan de BV om zijn OR daar onder te brengen. Dat geld mag na de oprichting van de BV niet direct worden doorgeschoven naar andere posten. In vaktermen noemt men dit een ‘rondje kasgeld’.